Deze helden houden – met risico voor eigen leven – het ziekenhuis van Fataki draaiende

Het oosten van DR Congo gaat al decennia gebukt onder spanningen en conflicten. Zo’n 120 gewapende groepen zijn er actief. De oorzaken voor het geweld zijn complex: onder meer de oplaaiende spanningen tussen veetelers en landbouwers (etnische groepen Hema en Lendu) spelen mee, als milities die strijden om de controle over goud- en kobaltmijnen in de regio. Het geweld nam in 2019 weer in alle hevigheid toe, toen het leger een offensief startte tegen CODECO en andere milities in Ituri. Sinds maart zijn meer dan 200.000 mensen op de vlucht geslagen, blijkt uit cijfers van het Vluchtelingencommissariaat van de Verenigde Naties (UNHCR). De meeste vluchtelingen zijn vrouwen en kinderen.

Dit bloedige conflict is in de vergetelheid geraakt. Zowel media en politiek richten hun aandacht op andere brandhaarden wereldwijd. In een artikelenreeks belichten we de verschillende uiteenlopende problemen waarmee de regio te kampen heeft, tonen we hoe Memisa probeert bij te dragen aan een oplossing en laten we de bevolking zelf aan het woord. Zo trachten we de bevolking in Oost-Congo de aandacht te geven die ze verdient.

Deel 1: Maak kennis met het verpleegkundig personeel dat – mits gevaar voor eigen leven –  het ziekenhuis van Fataki draaiende houdt

Jean Marie, Déogratias, Paula, Jean Claude, Innocent en Joséphine zijn verpleegkundigen in het ziekenhuis van Fataki (noordoosten van DR Congo). Alle zes doen ze hun werk met veel overgave en kozen ze ervoor om, ondanks de conflicten en het geweld dat hun regio al decennia teistert, op post te blijven.

Innoncent en Jean Claude zijn beide 25 jaar oud. Zij werden geboren tijdens de oorlog en hebben sindsdien eigenlijk  niets anders gekend dan geweld in hun regio. Paula heeft het land onafhankelijk zien worden en was op jonge leeftijd hoopvol. Maar geleidelijk aan zag ze hoe haar regio steeds verder weggleed in een spiraal van armoede en geweld. Wanneer we haar en haar collega’s de vraag voorleggen: “Waarom kiezen jullie ervoor, niettegenstaande het gevaar voor eigen leven, toch te blijven werken?” luidt het antwoord unaniem: “We kunnen de zieken niet in de steek laten. Jean-Marie voegt er aan toe: “we hebben een eed afgelegd.”

Angst

Het personeel neemt geen standpunt voor de ene of de andere partij in: deze oorlog is zo wreed, dat ze doet vergeten wie de “goeden” en wie de “slechten” zijn, klinkt het. Etnische verschillen, economische belangen, …. de verschillende redenen voor conflict raakten de laatste 40 jaar steeds meer verweven zonder oplossingen in het vooruitzicht. Intussen blijft het aantal slachtoffers oplopen. Meer en meer mensen moeten vluchten en geweld tegenover vrouwen wordt ingezet als oorlogswapen. De rijkdommen van het land zijn een te aantrekkelijke buit om daarvoor het vuur te staken….

Sinds  2018 zijn de aanvallen geïntensifieerd, bevestigt het personeel van Fataki. Hiermee samenhangend nam ook de angst toe. “Vooral onze familie maakt zich zorgen”, zegt Innocent.

Werkdruk

“Werken onder zulke omstandigheden is allesbehalve eenvoudig”, zegt Josephine. “Oorlog betekent dat je onvoorstelbare ontberingen moet doorstaan. Je kan je huis verliezen, je wordt gescheiden van je geliefden, plunderingen vinden plaats en het risico om gewond te raken of zelfs gedood te worden is groot.”

Bovendien hebben de patiënten weinig middelen. Ze betalen niet steeds voor een behandeling waardoor het ziekenhuis geen inkomsten heeft en het personeel slecht wordt betaald. Een groot deel van het personeel is dan ook vertrokken naar een veiligere plek of wilde dichter bij zijn of haar familie zijn. Daardoor is de werkdruk voor de hulpverleners die wel ter plaatse bleven, erg hoog.

Welgekomen renovatie

Memisa ondersteunt het ziekenhuis van Fataki sinds 1996 op een structurele manier. We leveren medicijnen en apparatuur, organiseren opleidingen voor het personeel en ondersteunen de dagelijkse werking zoals aankoop en onderhoud van ambulances. In 2019 startte een grootschalige renovatie die afgewerkt wordt in 2020. Een welgekomen vernieuwing gezien het ernstige verval waarin sommige diensten verkeren.

Het is dankzij de veerkracht en engagement van Joséphine, Innocent, Jean Marie, Déogratias, Paula en Jean Claude en alle andere dienstverleners dat patiënten verzorgd kunnen worden en Memisa haar werk kan blijven uitoefenen.