Diabetes in Afrika: van onbekende bedreiging tot aan te pakken probleem

“Een tijdje geleden vermagerde ik plots en voelde ik me alsmaar zwakker. Ik moest de hele tijd naar het toilet en had een onlesbare dorst. Ik werd ongerust en ging naar het gezondheidscentrum van Kingansani om me te laten onderzoeken. De diagnose was duidelijk: diabetes… lichte paniek overviel me. Ik wist niet goed wat dat betekende, laat staan wat ik moest doen”, vertelt Denise Sindani (23) uit Kimbanseke in DR Congo.

In DR Congo, zoals in vele andere landen in Afrika, stijgt het aantal niet-overdraagbare ziektes gestaag en vormen ze een belangrijke doodsoorzaak. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stierven in 2017 meer dan 300.000 Afrikanen aan de gevolgen van diabetes en er wordt verwacht dat 41 miljoen mensen in 2045 op het continent diabetes zullen ontwikkelen.

Diagnose te laat

Ook Timothée Massaya, verpleegkundige en verantwoordelijk voor patiënten met diabetes in het ziekenhuis van Vanga in DR Congo, ziet het aantal patiënten stijgen. “De nood is groot. Een van de grootste probleem is het te laat stellen van de diagnose. Erg gevaarlijk. Soms zien we patiënten pas als er complicaties optreden zoals hyperglycemie of diabetische coma.”

De medische ngo Memisa ondersteunt sinds 2008 de behandeling van diabetespatiënten in DR Congo. Dit gebeurt door het voorzien van insuline, injectienaalden en tests om het suikerniveau te controleren in het bloed. Memisa zorgt ook voor opleidingen voor het medisch personeel zodat zij de patiënten goed kunnen opvolgen en de ziekte beter leren (her)kennen. Voorts stimuleert de organisatie de overheid om de zorg van diabetes op te nemen in haar gezondheidsbeleid.

Denise kon terecht in een van de centra ondersteund door Memisa. “Mijn paniek ebde snel weg toen de arts me rustig en helder uitlegde wat de diabetes-diagnose juist betekende, me insuline gaf en me leerde hoe ik een glucosemeter moet gebruiken.”

Kinderen en jongeren

Het is een misverstand dat diabetes alleen oudere mensen treft, de ziekte komt voor in alle lagen van de bevolking. Er zijn verschillende soorten, de bekendste zijn diabetes type 1 en diabetes type 2. Bij type 1 valt het eigen afweersysteem de bètacellen van de alvleesklier aan en vernietigt ze. Het lichaam maakt daardoor geen of onvoldoende insuline aan. Deze aandoening ontstaat meestal bij kinderen of jongeren en kan zelfs leiden tot de dood wanneer er geen correcte behandeling optreedt. Bij diabetes type 2 heeft het lichaam te weinig insuline, onder meer obesitas kan een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van deze tweede vorm.

“In het ziekenhuis waar ik werk, zie ik vooruitgang. Behandelingen slaan aan en het aantal ernstige complicaties daalt”, aldus Timothée. “Bewustzijnscampagnes werken zodat diabetes niet langer een onbekende bedreiging is, maar wel een aan te pakken probleem.”