Prenatale consultaties: raadplegingen die levens redden

In DR Congo sterven 846 vrouwen op 100.000 aan de gevolgen van hun zwangerschap of bevalling (UNICEF, 2018).  “Een harde realiteit! Geen enkele vrouw zou mogen sterven tijdens haar bevalling”, zegt Kuzanoama Pasi. Ze is nog maar enkele maanden aan het werk als verloskundige in het gezondheidscentrum van Katenda (DR Congo). “Ik heb nog geen vrouw weten sterven in het kraambed, en ik hoop van harte dat dit zo blijft. Daarom zetten we hard in op prenatale consultaties.”

Want een vrouw die haar zwangerschap laat opvolgen, verhoogt volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) haar kansen om zonder complicaties te bevallen met 87%. In DR Congo raadt het ministerie van Gezondheid vier consultaties aan in de loop van gedurende de zwangerschap. Een vrouw die hiv-positief is, het slachtoffer werd van seksueel geweld of een specifieke medische voorgeschiedenis kent, krijgt wel de raad om vaker op controle te gaan.

Het belang van prenatale zorg is groot, gezien het effect ervan op de gezondheid van de vrouw en haar ongeboren kind.

Vrouw én man op prenatale consultatie

“Iedere vrouw krijgt een fiche waarop nauwkeurig wordt bijgehouden wanneer de consultatie plaatsvindt, of de zwangerschap normaal verloopt en wanneer een volgende consultatie ongeveer zou moeten gebeuren”, legt Pasi uit.

De prenatale consultaties zijn een totaalpakket van zorgen. De combinatie ervan vermindert de risico’s op een slechte afloop sterk. Moeder- en kindersterftecijfers staan in direct verband met elkaar.

Zo krijgen de zwangere vrouwen een tetanusvaccin, malariapreventie en preventieve medicijnen tegen bloedarmoede. Verder krijgen ze het advies om onder een muggennet te slapen en ontvangen ze informatie over zwangerschapsdiabetes en tips om gezonder te eten. Ook de vader van het kind wordt aangemoedigd om mee te komen naar of meerdere prenatale consultaties bij te wonen zodat hij nauw betrokken is bij de zwangerschap en zijn vrouw kan ondersteunen.

Bevallingsplan

Naast de medische checklist helpt het verpleegkundig personeel de toekomstige ouders ook bij het opstellen van een zogenaamd bevallingsplan. Hierbij nemen ze verschillende praktische zaken door, zoals; in welk gezondheidscentrum of ziekenhuis zal je bevallen en op hoeveel kilometer ligt het. Kan je er te voet geraken of welk transportmiddel zal je gebruiken (en kan dat ook ’s nachts)? Bovendien worden ouders gestimuleerd na te denken over de opvang van andere kinderen bij hun afwezigheid. Tot slot worden toekomstige ouders aangespoord om indien mogelijk wat geld opzij te houden voor onverwachte ziekenhuiskosten.

Hevige pijnscheuten

In het ziekenhuis van Kingandu op tientallen kilometers van het gezondheidscentrum herstelt de 22-jarige Kintu na een zware nacht waarin ze haar kindje verloor. De avond ervoor ging ze hoogzwanger en met hevige pijnscheuten naar het gezondheidscentrum. Haar situatie verslechterde snel, dus besloot het personeel om de motorambulance op te bellen die haar naar het ziekenhuis zou brengen. Maar door de hevige regenval verliep de rit erg moeizaam. Ze moesten onderweg stoppen om te schuilen en kwamen pas in de ochtend aan in het ziekenhuis. Kintu bloedde hevig. Haar baby haalde het niet, maar de moeder kon dankzij de motorambulance en verzorging in het ziekenhuis gered worden. Dit is al het derde kindje dat Kintu verliest….

Wanneer meerdere zwangerschappen vroegtijdig worden afgebroken zoals bij Kintu, is vaak een onderliggend medisch probleem de oorzaak. In zo’n geval zou de vrouw de laatste weken van haar zwangerschap in of nabij het ziekenhuis moeten doorbrengen zodat ze van dichtbij opgevolgd kan worden. Maar toekomstige moeders zijn niet altijd op de hoogte van deze mogelijkheid. Ook dit is essentiële informatie, die aan bod komt tijdens prenatale consultaties.