Snelle verstedelijking ondergraaft gezondheidszorg in Gemena

Wat is de beste manier om gezondheidszorg in een stedelijke omgeving te organiseren? Hoe omgaan met de impact van een stedelijk leven op de gezondheid van de bevolking? Moeten we onze bestaande gezondheidssystemen aanpassen? Deze vragen werden afgelopen week uitvoerig bediscussieerd tijdens de internationale conferentie Taking the Urban Turn, in Brussel. De conferentie werd georganiseerd door Be-cause Health, een platform dat zich buigt over de internationale gezondheidsproblematiek en waar Memisa lid van is.

Twee snelheden

Ook dokter Jean-Marie Ipay, regionaal coördinator van Memisa in Gemena (Democratische Republiek Congo) sprak er. Bevlogen legde hij uit hoe zijn stad Gemena met twee snelheden evolueert. In 2015 werd de Evenaarsprovincie namelijk opgedeeld in vijf nieuwe provincies: Evenaarsprovincie, Mongala, Tshuapa, Noord-Ubangi en Zuid-Ubangi, met als hoofdstad Gemena. Sindsdien hebben een heleboel Congolezen Budjala, Kungu, Libenge en de omliggende dorpen en steden verlaten om zich in Gemena te vestigen op zoek naar werk en in veel gevallen een beter leven.

“Maar de ontwikkeling van de stad, volgde niet”, legt Ipay uit. “De bevolking groeide enorm snel en al deze nieuwe inwoners hebben nood aan huisvestiging, onderwijs én gezondheidszorg. De stad slaagde er voor 2015 al amper in om een degelijke gezondheidszorg te organiseren voor haar bevolking, laat staan dat dit nu lukt met al de nieuwkomers. Doordat de stad zich uitbreidt, wonen meer en meer mensen in de buitenwijken en dorpen rondom de stad. Zij hebben de middelen niet om bij een noodgeval in het ziekenhuis te raken.”

“Piraten spelen met gezondheid van bevolking”

Er is dus sprake van een dubbel parcours. Mensen die niet de juiste opleiding hebben genoten, bieden ook medische zorgen aan om aan de vraag tegemoet te komen. “Kwakzalvers die zieken allerlei middeltjes aansmeren, maar zonder resultaat. Het is belangrijk om deze piraten eruit te halen, want zij spelen met de gezondheid van de bevolking.”

Zo herinnert dokter Ipay zich een 60-jarige patiënt met oogproblemen waardoor hij amper nog kon zien. “Hij bezocht traditionele genezers, maar dit leverde niets op. Hij zag steeds minder goed en door een gebrekkig zicht werd hij volledig afhankelijk van anderen. Hij zat heel de dag thuis en zijn 5-jarige kleindochter hielp hem de dag door te komen zodat hij nergens tegenaan botste. Via de radio hoorde hij dat hij zijn ogen kon laten testen in een gezondheidscentrum. Eens ter plaatste, kreeg hij de juiste zorgen. Toen de plakker van zijn ogen werd gehaald en hij opnieuw kon zien, huilde hij van geluk. Niet alleen heb ik mijn zicht terug, maar ook mijn vrijheid, klonk het.”

Ander continent, zelfde probleem

Voor dokter Ipay was het een revelatie om tijdens de conferentie in Brussel vast te stellen dat Gemena geen uniek geval is. “Ik wist wel dat andere steden met dezelfde problemen worstelen, het voorbeeld van Lubumbashi (DR Congo) had ik al vaker gehoord. Maar ik vond het zeer boeiend om te horen dat New Delhi in India of Villa Nueva in Guatemala een gelijkaardige evolutie doormaken. En uiteraard nog interessanter was om te vernemen hoe zij proberen dit op te lossen.”